در دنیای پرهیاهوی امروز، شناخت شخصیت‌های تأثیرگذار تاریخ، به‌ویژه بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (ره)، از ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر است. در سال‌های اخیر، با وجود تلاش‌هایی در قالب‌های مختلف رسانه‌ای، همچنان خلأ آثار عمیق و در عین حال جذاب برای نسل جدید احساس می‌شود؛ نسلی که عمده‌ی آشنایی‌اش با امام، شاید به کلیپ‌های کوتاه و جملات نقل‌شده محدود می‌شود. در چنین شرایطی، انتشار کتاب «روح‌الله» اثر هادی حکیمیان از نشر شهرستان ادب، اتفاقی مبارک و گامی مهم در جهت پر کردن این خلأ به شمار می‌رود.
هادی حکیمیان؛ تاریخ‌نگاری با قلم داستان‌پرداز
هادی حکیمیان، نویسنده‌ی توانا و پژوهشگر اهل یزد، با سابقه‌ی تحصیل در رشته‌ی تاریخ و فعالیت در حوزه‌ی تاریخ معاصر و تاریخ شفاهی انقلاب و جنگ، تسلط قابل توجهی بر اسناد و مستندات تاریخی دارد. اما آنچه قلم او را متمایز می‌کند، درآمیختن این دانش پژوهشی با مهارت‌های داستان‌نویسی است. حکیمیان پیش از این نیز در آثاری چون رمان «برج قحطی» (با رویکردی بکر به تاریخ انقلاب در یزد) و رمان نوجوان «باغ خرمالو» (که تاریخ معاصر را برای نوجوانان جذاب می‌کند) و همچنین «پست تهران» (برنده‌ی جایزه‌ی ادبیات انقلاب) نشان داده است که چگونه می‌توان سخت‌ترین بخش‌های تاریخ را با نثری جذاب و روان روایت کرد. او به گفته‌ی محمدقائم خانی، نویسنده‌ی کتاب «سیمرغ سی مرغ»، دو ویژگی مهم را در خود جمع کرده است: «تسلط حیرت‌انگیز بر تاریخ و استفاده از مستندات» و «نثر خیلی جذاب و روان و بدون دست‌انداز».
«روح‌الله»؛ روایتی مستند داستانی از بدو تولد تا تشییع
کتاب «روح‌الله» را می‌توان پاسخی مستند و خواندنی به نیاز جامعه به شناخت عمیق‌تر حضرت امام خمینی (ره) دانست. این اثر که در قالب «داستان‌واره مستند» نگاشته شده، زندگینامه‌ی کاملی از امام را از بدو تولد در خمین تا روز تشییع در بر میگیرد.
انگیزه‌ی نگارش این کتاب از دو نقطه کلیدی نشأت گرفته است: اول، برخورد حکیمیان با سندی تاریخی مربوط به فعالیت سیاسی امام در سال ۱۳۳۱ شمسی در انتخابات یزد، که نشان می‌داد کنشگری سیاسی ایشان زودتر از تصور رایج (آغاز از سال ۴۱) آغاز شده است. این کشف، جرقه‌ای برای کاوش بیشتر در ابعاد کمتر شناخته شده‌ی حیات سیاسی امام شد. دوم، تأکید رهبر معظم انقلاب در اوایل دهه‌ی ۹۰ بر خطر جریان «تحریف امام» که عزم حکیمیان را برای نگارش اثری مستند برای ارائه‌ی چهره‌ی واقعی حضرت امام جزم کرد. همچنین، دیدار حکیمیان با رهبر انقلاب در سال ۹۷ و صحبت درباره‌ی اهمیت ورود «روایت» به «تاریخ‌نگاری صرف» برای جذب مخاطب عام، مسیر نگارش این اثر را نهایی ساخت.
تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب روح‌الله؛ تأییدی بر تصویری نزدیک به واقع
در چهارمین پاسداشت هنر و ادبیات انقلاب اسلامی، صبح روز یکشنبه ۱۱ خرداد ۱۴۰۴ طی مراسمی در یک نشست پژوهشی در مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی و با حضور هادی حکیمیان (نویسنده کتاب) و جمعی از کارشناسان و پژوهشگران، تقریظ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بر کتاب «روح‌الله» منتشر شد. این تقریظ که نشان‌دهنده‌ی اهمیت و ارزش این اثر در ترسیم چهره‌ای واقعی از بنیانگذار انقلاب است، تأییدی مهم بر تلاش نویسنده برای ارائه‌ی روایتی مستند و عمیق از زندگی و زمانه‌ی امام به شمار می‌رود.
متن کامل تقریظ رهبر انقلاب اسلامی بر کتاب «روح‌الله» به شرح زیر است:
بسمه‌تعالی
– این کتاب توانسته است چهره‌ئی نزدیک به واقع از امام خمینی ترسیم کند؛ خردمندی، دوراندیشی، ایمان ناب، اخلاص در عمل، ارادهی پولادین، باور ژرف به گفته و عمل و هدف خود، شجاعت بینظیر، دانش گسترده، روح لطیف و زلال، امید و اعتماد به خدا … و البته ویژگیهای دیگری هم هست که این نویسنده به آن دست نیافته است. امام خمینی در این کتاب -بحقّ- رهبری بزرگ و بینظیر است که باور او به مردمش، نیمی از محصول کار او را تشکیل میدهد.
من هم مانند نویسنده میگویم:
خدا خمینی را تا ظهور حضرت مهدی ارواحنا فداه برای اسلام و مسلمین نگهدارد.
مطالعه‌ی این کتاب برای نسل جوان ما بسیار سودمند است.
انتشار این تقریظ، نه تنها مهر تأییدی بر ارزش پژوهشی و روایی کتاب «روح‌الله» است، بلکه اهمیت آن را برای مخاطب جوان امروز بیش از پیش آشکار می‌سازد و توصیه‌ی مستقیمی برای مطالعه‌ی این اثر ارزشمند توسط ایشان ارائه میدهد.
ورود به «زمانه» امام برای شناخت «زندگی» او
یکی از ویژگیهای برجسته‌ای که کتاب «روح‌الله» را از دیگر آثار متمایز می‌کند، رویکرد نویسنده به روایت صرف زندگی امام نیست، بلکه تمرکز قابل توجه بر «زمانه»ی ایشان است. به گفته‌ی محمدصالح سلطانی در یادداشتی با عنوان «حکایت زمانه امام روح‌الله»، حدود نیمی از کتاب به گزارش‌هایی پرجزئیات از اوضاع اجتماعی و سیاسی کشور در حدفاصل تولد تا درگذشت امام اختصاص یافته است. روایت وقایعی چون مراسم تشییع آیت‌الله بروجردی یا ترور حسنعلی منصور و وقایع مرتبط با لایحه‌ی کاپیتولاسیون، به خواننده کمک می‌کند تا بستر تاریخی و علل کنش‌های سیاسی امام را بهتر درک کند. این توجه به روایت «روزگار امام»، پرتره‌ای شفاف‌تر از شخصیت ایشان ارائه میدهد.
همچنین، حکیمیان با بهره‌گیری از مهارت‌های داستان‌پردازی، گاهی زاویه‌ی روایت را تغییر داده و وقایع را از منظر درباریان یا مردم عادی نیز ترسیم می‌کند تا درک دقیق‌تری از شرایط آن سال‌ها به دست دهد. صحنه‌پردازی‌های قوی نویسنده در لحظات کلیدی (مانند شنیدن خبر انفجار هفتم تیر توسط امام یا توصیف دیدار ایشان با محمدرضا پهلوی) نیز به گیرایی و باورپذیری اثر می‌افزاید.
جزئیات مستند، نثر جذاب: اثری «یکتا»
محمدقائم خانی تأکید می‌کند که «روح‌الله» از نظر «رویکرد تفصیلی، استفاده زیاد از جزئیات و مستندات و دست‌چین کردن از منابع متنوع» یکتا و بینظیر است. حجم بالای جزئیات و ارائه‌ی اطلاعات دست اول از زوایای گوناگون، این کتاب را به منبعی ارزشمند برای شناخت امام تبدیل کرده است. در عین حال، نثر جذاب و روان حکیمیان باعث می‌شود که این حجم از اطلاعات و تحلیل تاریخی، خواننده را خسته نکند و تجربه‌ای لذت‌بخش از مطالعه‌ی یک اثر مستند فراهم آورد.
این کتاب با ارائه‌ی روایتی کامل، مستند و در عین حال جذاب، خلأ موجود در بازار نشر برای ارائه‌ی زندگینامه‌ای جامع و قابل فهم از امام خمینی (ره) برای نسل جدید را پر می‌کند.
این کتاب برای چه کسانی است؟
کتاب «روح‌الله» به طیف وسیعی از مخاطبان پیشنهاد می‌شود:
- کسانی که آشنایی کمی با امام خمینی (ره) دارند و می‌خواهند ایشان را به طور جامع بشناسند.
- علاقه‌مندان به تاریخ معاصر ایران و ریشه‌های انقلاب اسلامی.
- پژوهشگران و دانشجویان تاریخ و علوم سیاسی.
- نسل جدید که به دنبال روایتی عمیق و در عین حال خواندنی از بنیانگذار انقلاب هستند.
- همه‌ی کسانی که از خواندن آثار مستند داستانی با نثری شیوا لذت می‌برند.
- علاقه‌مندان به آثار پیشین هادی حکیمیان و نشر شهرستان ادب.
برشی از کتاب:
(همان برشی که در منابع ارائه شد را اینجا قرار دهید)
در دوم بهمن دوباره مهندس بازرگان با ابراهیم یزدی تماس میگیرد. ظاهراً، بختیار از این که او را خائن خوانده‌اند ناراحت است و می‌خواهد همراه برخی از وزرای کابینه‌اش به پاریس بیاید و با آیت الله خمینی دیدار کند. پاسخ آیت الله از خلال خاطرات دکتر یزدی:« من مطلب را عیناً به امام گزارش کردم ایشان گفتند که پذیرش بختیار مشروط به استعفای او خواهد بود آن هم حالا صلاح نیست بماند برای بعد.»
در نهایت…
کتاب «روح‌الله» نه تنها یک زندگینامه‌ی تاریخی، بلکه تلاشی موفق برای پیوند تاریخ و روایت، پژوهش و داستان است. هادی حکیمیان در این اثر نشان داده است که چگونه می‌توان با تکیه بر مستندات دقیق و بهره‌گیری از قلمی توانا، تصویری زنده، باورپذیر و عمیق از یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های تاریخ معاصر ایران ارائه داد. انتشار تقریظ رهبر معظم انقلاب بر این کتاب نیز، ارزش و ضرورت مطالعه‌ی آن را دوچندان کرده است. این کتاب، فرصتی ارزشمند برای نسل امروز است تا بنیانگذار انقلاب را نه در بریده‌های کوتاه، بلکه در بستر کامل زندگی و زمانه‌اش بازشناسند.
